โครงการ "กลไกการขับเคลื่อนชมรมผู้สูงอายุในการส่งเสริมสถานภาพและบทบาทของผู้สูงอายุ"

การวิจัยเรื่อง “กลไกการขับเคลื่อนชมรมผู้สูงอายุในการส่งเสริมสถานภาพและบทบาทของผู้สูงอายุ” เป็นการวิจัยเชิงพรรณนา เพื่อศึกษาการบริหารจัดการ และการดำเนินงานของชมรมผู้สูงอายุ บทบาทการสนับสนุนและส่งเสริมสถานภาพผู้สูงอายุในสังคม และกลไกการเชื่อมประสานระหว่างสมาคมสภาผู้สูงอายุแห่งประเทศไทยฯ สาขาสมาคมสภาผู้สูงอายุฯ และชมรมผู้สูงอายุ โดยศึกษาจากเอกสาร การศึกษาเชิงปริมาณใช้แบบสอบถามเป็นเครื่องมือ โดยสุ่มตัวอย่างแบบเป็นระบบ จากกลุ่มตัวอย่าง 394 ชมรม ได้แบบสอบถามกลับคืนมา ร้อยละ 78.4 และวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติค่าความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย สำหรับวิธีการเชิงคุณภาพ ใช้การสัมภาษณ์เจาะลึก กลุ่มเป้าหมาย 6 กลุ่ม ได้แก่ คณะกรรมการบริหารสมาคมสภาผู้สูงอายุฯ (คณะกรรมการกลาง และตัวแทนภาค) คณะกรรมการชมรมผู้สูงอายุ เครือข่ายในการดำเนินของชมรม จำนวน 20 พื้นที่/จังหวัด รวมผู้ที่มีส่วนร่วมในการวิจัย รวม 56 คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา

ผลการศึกษาพบว่า ชมรมผู้สูงอายุบริหารจัดการในรูปแบบคณะกรรมการ มีการประสานงานกับสาขาสมาคมสภาผู้สูงอายุฯ ร้อยละ 70.2 และมีชมรมผู้สูงอายุไม่ถึงครึ่งที่เชื่อมประสานกับสมาคมสภาผู้สูงอายุแห่งประเทศไทยฯ ทั้งนี้ ชมรมผู้สูงอายุใช้กลไกการเชื่อมประสานระหว่างสมาคมสภาผู้สูงอายุแห่งประเทศไทยฯ สาขาสมาคมสภาผู้สูงอายุฯ และชมรมผู้สูงอายุอื่นๆ ในลักษณะเครือข่าย โดยเครือข่ายภายในประกอบด้วย สมาคมสภาผู้สูงอายุแห่งประเทศไทยฯ สาขาสมาคมสภาผู้สูงอายุฯ และชมรมผู้สูงอายุซึ่งมีข้อจำกัดอันเนื่องมาจากการมีรูปแบบการเชื่อมประสานแบบสั่งการตามสายบังคับบัญชา ซึ่งทำให้กลไกการเชื่อมประสานไม่สามารถขับเคลื่อนการพัฒนาชมรมผู้สูงอายุได้อย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล จนนำไปสู่การเชื่อมประสานเครือข่ายภายนอก ประกอบด้วย องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล สถาบันการศึกษา วัด และสำนักงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์จังหวัด ซึ่งเป็นการเชื่อมประสานแนวราบ อาศัยความร่วมมือ การส่งเสริม สนับสนุนการบริหารจัดการและการดำเนินงานของชมรมผู้สูงอายุ ถือเป็นการหนุนเสริมให้การขับเคลื่อนชมรมผู้สูงอายุมีประสิทธิภาพมากขึ้น

ข้อเสนอแนะในการศึกษา ระดับนโยบาย กระตุ้นให้กระทรวง/หน่วยงานตามพระราชบัญญัติผู้สูงอายุฯ รับผิดชอบในการส่งเสริมและสนับสนุนชมรมผู้สูงอายุทั้งในมิติการบริหารจัดการและการดำเนินงาน ระดับบริหาร ส่งเสริมให้สมาคมสภาผู้สูงอายุแห่งประเทศไทยฯ ปรับองค์กรเพื่อสร้างกลไกการเชื่อมประสานชมรมผู้สูงอายุในลักษณะเครือข่ายอย่างมีประสิทธิภาพ ระดับปฏิบัติการ ควรส่งเสริมให้ชมรมเข้าใจบทบาทของตัวเองและมีแนวทางจัดการตนเองให้เข้มแข็งในฐานะแกนนำส่งเสริมสถานภาพและบทบาทของผู้สูงอายุ